Jakie są konsekwencje nieprawidłowej masy ciała

Nadwaga to nadmierna masa ciała powyżej masy optymalnej. Otyłość jest kolejnym krokiem – to stan, w którym nadmiar zgromadzonego tłuszczu zaczyna być szkodliwy dla zdrowia. Jest największym czynnikiem przyczyniającym się do powstawania chorób przewlekłych, takich jak choroba wieńcowa, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, a także niektórych nowotworów.

Według American Heart Association, otyłość jest głównym czynnikiem, powodującym choroby serca.

    • Wymiar zdrowia

Ryzyko chorób jest niższe jeżeli stosunek masy ciała do wzrostu jest odpowiedni. Do określenia tego używa się wskaźnika BMI. Wartość wskaźnika BMI powyżej 25 u dorosłych oznacza nadwagę, BMI powyżej 30 kwalifikowane jest jako otyłość. Ludzie o wyższym BMI są bardziej narażeni na choroby cywilizacyjne, szczególnie choroby serca w porównaniu do tych, którzy mieszczą się w normie.

    • Jabłko lub gruszka

Istotne znaczenie ma też miejsce, w którym odkłada się tkanka tłuszczowa. Ludzie z otyłością typu “jabłko” (nadmiar tłuszczu w okolicy brzucha) są bardziej narażeni na choroby przewlekłe w porównaniu do tych z otyłością typu “gruszka”(nadmiar tłuszczu wokół bioder i ud).

Dlatego też w dzisiejszych czasach, mierzy się stosunek obwodu talii do obwodu bioder (tzw. wskaźnik WHR). Jeśli nawet masa ciała jest w granicach normy, ale ilość tkanki tłuszczowej w okolicach talii jest zwiększona, nadal istnieje ryzyko poważnych konsekwencji. Ostatnie badania dowodzą, że chociaż BMI jest wskaźnikiem występowania chorób serca, wskaźnik WHR (talia-biodra) może być także silnym wyznacznikiem ryzyka problemów z sercem.

    • Jak nadwaga wpływa na serce?

Ludzie, u których tkanka tłuszczowa odkłada się na brzuchu są bardziej narażeni na rozwój złogów tłuszczowych w naczyniach krwionośnych, niż ci o niższej wartości WHR. Tłuszcz wokół talii wydaje się być bardziej aktywny, ponieważ wydziela białka zapalne, które przyczyniają się do odkładania tłuszczu w naczyniach krwionośnych. Oznacza to, że nawet jeśli osoba nie jest otyła, nadal narażona jest na zwiększone ryzyko chorób serca.

Niektóre problemy układu sercowo-naczyniowego, które powoduje nadwaga lub sylwetka typu „jabłko”:

    • Choroba niedokrwienna serca

Według obecnych badań, choroba wieńcowa to największy “cichy” zabójca na świecie. Jest ona efektem niedostatecznego zaopatrzenia komórek mięśnia sercowego w tlen i substancje odżywcze. Zwykle spowodowane jest to zablokowaniem naczyń wieńcowych przez odkładające się na ich ścianach płytki miażdżycowe, które są złożami wapnia, cholesterolu, tłuszczu i innych substancji. Zwapnienia takie częściej możemy znaleźć u osób z wysokim wskaźnikiem WHR. Gdy dopływ krwi zostanie przerwany, może powodować ból w klatce piersiowej, medycznie określany jako dławica piersiowa/dusznica bolesna.

    • Zaburzenia lipidowe

Jest to stan, w którym poziom złego cholesterolu i innych lipidów, takich jak trójglicerydy, jest podwyższony, a poziom dobrego cholesterolu jest obniżony. Oznaczenie tych frakcji w badaniach laboratoryjnych określa się jako profil lipidowy. Wysoki poziom cholesterolu we krwi jest głównym czynnikiem ryzyka choroby niedokrwiennej serca. Dzieje się tak, ponieważ cholesterol i trójglicerydy są to główne formy lipidów we krwi. Pobieramy je z żywności, a także syntetyzujemy w wątrobie. Tłuszcze nie są rozpuszczalne w wodzie i nie są w stanie swobodnie przemieszczać się we krwi. Dlatego też cholesterol jest transportowany przez lipoproteiny czyli kompleksy lipidowo-białkowe.

Główne lipoproteiny to: LDL (o małej gęstości) tzw. “zły cholesterol” i HDL (lipoproteiny o dużej gęstości) tzw. “dobry cholesterol”. LDL jest głównym nośnikiem cholesterolu. Zadaniem HDL jest usunąć nadmiar złego cholesterolu i przynieść go z powrotem do wątroby.

Jeśli dieta zawiera zbyt dużo tłuszczu, wątroba, zwiększa produkcję tych lipoprotein. Ale dobry cholesterol nie jest w stanie usunąć całego złego cholesterolu. W rezultacie nadmiar LDL osadza się na ścianach tętnic. To przyśpiesza proces miażdżycy oraz odkładanie tłuszczu i w pewnym momencie może powstać zator. Konsekwencją zatoru może być niedokrwienie tkanek, zawał serca, udar mózgu, a także zgon.

Dlatego niezwykle ważne jest, aby regularnie badać profil lipidowy, szczególnie u osób z nadwagą.

    • Wysokie ciśnienie krwi

Ciśnienie krwi jest to siła z jaką krew naciska na ściany naczyń krwionośnych, gdy serce pompuje krew do obiegu. Nasz organizm potrzebuje utrzymać pożądany zakres ciśnienia krwi do prawidłowego funkcjonowania. Stały wzrost ciśnienia lub jego wysoki poziom przez dłuższy czas może być szkodliwy dla zdrowia. Podwyższona masa ciała przyczynia się do tego problemu poprzez zwiększenie nakładu pracy serca. Serce musi pompować więcej krwi i z większą siłą aby spełnić wymagania organizmu. Ponadto, jeśli następuje zwężenie naczyń krwionośnych ze względu na złogi tłuszczowe, konieczne są dalsze działania w celu spełnienia wymagań obrotu. To ostatecznie zwiększa ciśnienie tętnicze krwi i może być niebezpieczne dla zdrowia.

    • Zaburzenia rytmu serca

Tętno jest miarą określającą intensywność pracy serca. Wysokie tętno oznacza, że serce bije szybciej (i pracuje ciężej). Dzieje się tak u osób otyłych, u których masa ciała jest znacznym obciążeniem dla organizmu. Jeśli to zwiększone obciążenie serca utrzymuje się przez dłuższy czas, następuje przerost mięśnia sercowego. To zgrubienie może się zwiększać i prowadzić do zmniejszenia ogólnej wydajności serca, a w konsekwencji do niewydolności serca.

    • Jak niedowaga wpływa na serce?

Niedowaga oznacza masę ciała poniżej tego, co jest wskazane dla danego wzrostu i wieku. Jest ona definiowana jako BMI poniżej 18,5. Niedowaga nie musi oznaczać zdrowia. Istnieje ryzyko, niedoboru witamin, minerałów i innych niezbędnych substancji odżywczych, co może narazić nas na zwiększone ryzyko zachorowania na niedobory żywieniowe i związane z nimi problemy np. niedokrwistość.

    • Niektóre problemy układu sercowo-naczyniowego, które powoduje niedowaga:
    • Niedokrwistość

W niedokrwistości zmniejsza się poziom tlenu we krwi. Może to prowadzić do bólu w klatce piersiowej. Dodatkowo, brak tlenu powoduje, że serce musi pracować ciężej, aby zaspokoić potrzeby ciała i ostatecznie mięśnia sercowego. Wszystkie te działania mogą zwiększać ryzyko zapadania na choroby serca.

    • Zburzenia rytmu serca

Przy zbyt niskiej masie ciała istnieje zwiększone ryzyko zachorowania na zaburzenia rytmu serca. Ludzie z niedowagą mają na ogół niewystarczające spożycie kalorii. Skoro ciało nie otrzymuje wystarczającej ilości energii do codziennych czynności, zaczyna oszczędzać poprzez zmianę funkcji regularnych. Serce może bić wolniej, co również obniża ciśnienie krwi. Jeśli to trwa długo, możesz cierpieć na zmniejszoną częstość akcji serca i niskie ciśnienie krwi. Dla obu tych parametrów może to być niebezpieczne dla zdrowia. Może to spowodować trwałe uszkodzenie serca, może być także przyczyną niewydolności serca. Dlatego też, aby zminimalizować ryzyko chorób sercowo-naczyniowych należy bezwzględnie utrzymywać prawidłową masę ciała.

    • Dieta dla serca

Chcąc poprawić swój stan zdrowia oraz uchronić się przed chorobami układu krążenia, oprócz stabilizacji masy ciała, pamiętaj o zdrowej, racjonalnej diecie. Bezwzględnie przestrzegaj poniższych, podstawowych zasady zdrowej diety dla serca:

• spożywaj dużą ilość owoców i warzyw (wybieraj różnorodne warzywa i owoce, przynajmniej 5 razy w ciągu dnia)
• włącz do diety rośliny strączkowe (fasola, ciecierzyca, soczewica, groch),
• wybieraj produkty pełnoziarniste, nieoczyszczone (kasze, razowe pieczywo, brązowy ryż, makaron pełnoziarnisty, płatki owsiane),
• wybieraj zdrowe tłuszcze (tłuste ryby morskie, olej lniany, oliwa, awokado, orzechy, nasiona),
• unikaj tłuszczy trans i tłuszczy nasyconych (tłusty nabiał, smalec, ciastka, krakersy, herbatniki, tłuste mięso, olej kokosowy i palmowy, margaryny),
• zmniejsz spożycie soli (do maksymalnie 6 gramów dziennie – 1 łyżeczka).

^{Aneta Strelau mgr dietetyki klinicznej, certyfikowany europejski specjalista leczenia otyłości (cert. SCOPE), Członkini Europejskiej Federacji Stowarzyszeń Dietetyków DIETS/ EFAD, Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i Na Diecie Bezglutenowej, Polskiego Towarzystwa Dietetyki, Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, wiceprezes Fundacji promującej sport wśród dzieci i młodzieży „Warszawska Asocjacja Rugby. Właścicielka Poradni ,,Dietetyki Klinicznej Strelau”, Autorka ,,Poradnika dietetycznego dla Pacjenta z cukrzyca 2 cz. I” Poradnika dietetycznego dla Pacjentów z cukrzyca 2 cz. II” , ,, Dieta dla Dziecka”, ‘’Żywienie osób starszych w praktyce”. Specjalista w zakresie leczenia otyłości oraz dietoterapii chorób autoimmunologicznych dzieci i dorosłych. Zajmuje się również poradnictwem dla dzieci objętymi opieką specjalistycznych poradni zaburzeń neurorozwojowych na terenie Warszawy. Wykładowca, uczestniczka licznych kongresów dotyczących żywienia klinicznego i chorób metabolicznych. Ekspert w licznych kampaniach edukacyjnych, w programach TV oraz w audycjach radiowych.
www.strelmedica.pl}